ECMI zostało założone w 1996 roku przez rządy Danii, Niemiec i Szlezwik-Holsztynu. Centrum prowadzi badania praktyczne, dostarcza informacji i dokumentacji oraz porad dotyczących relacji z mniejszościami w Europie. Obsługuje zarówno organizacje rządowe, międzrządowe, jak i media, uniwersytety i grupy mniejszościowe. Trzon działalności ECMI to monitorowanie, analizowanie oraz przedstawianie rozwiązań napięć etnicznych i potencjalnych konfliktów w całej Europie. Działalność ECMI skupia się na trzech zagadnieniach: 1. ocena oraz perspektywa dalszego rozwoju uniwersalnych, regionalnych, bilateralnych i narodowych standardów, które mogą przyczynić się do konsolidacji rządów demokratycznych opartych na różnorodności etnicznej i prawach człowieka (w tym porównanie standardów UE i krajów kandydujących); 2. sprawy związane z procedurami wdrażania i mechanizmami tych standardów; 3. prace nad konstruktywnym rozwiązywaniem konfliktów, w tym pomoc w wysiłkach podejmowanych na arenie międzynarodowej dzięki stałym kontaktom z lokalnymi protagonistami w punktach zapalnych Europy.